Afgelopen twee dagen stonden in het teken van Society 5.0 een bijeenkomst van leuke mensen en (soms) interessante ideeën over de maatschappelijke en sociale impact van technologie. Dit is het verslag van mijn bezoek.
De aanleiding klinkt urgent: er zijn een boel problemen in de wereld die veroorzaakt, versneld of versterkt worden door technologie. Denk aan polarisatie, wat wel en niet ‘echt’ is, maar ook directe gevolgen zoals energieverbruik en het milieu.
Dus hoe gaan we daarmee om? Daar probeert het programma invulling aan te geven door ons een actieve rol in geven. Wat gaan wij doen? Het programma start om de toon te zetten met dat het web stuk is en dat bijvoorbeeld bij de overheidsorganen meer kapot gaat dan ons lief is door algoritmes als orakel te beschouwen. Goeie bedoelingen accelereren en optimaliseren ons in duistere, gezichtsloze monocultuur en geveinsde orde waar niemand kan gedijen.
Pittige boodschap. Toch is het festival positief door de deelnemers, maar ook door de actieve en empatische houding in de werksessies. Hoe kantelen, draaien we ons om, hoe maken we dingen ongedaan. En ook: de essentie en het antwoord is vaak gewoon: mensen. Mensen die samen zijn, verweven zijn in relatie, samen verliefd op de missie, samenwerkend en empathisch.
Dat lieten veel studenten ook zien op het ‘plein’ en de hackaton van hetzelfde festival. Zoals Marleen Stikker, een van de keynote sprekers op het festival:
Er zijn twee soorten mensen: werkelijkheidsmensen, mensen die denken binnen de kaders van wat er al is; en mogelijkheidsmensen, mensen die verder dan de lijnen van de werkelijkheid denken.
Dit festival deed duidelijk een beroep op een betere mix van mogelijkheidsmensen. Mensen die volgens Marleen ook eens moesten kijken naar bruggenbouw-termen zoals ‘strategische autonomie’, waar tussen beide soorten mensen een gedeeld begrip en gedeelde urgentie bestaat.
Met die mindset bespraken we de rol van gemixte realiteit om steden dichterbij elkaar te krijgen en elkaars perspectief beter te begrijpen, maar en mini hackathon hoe robots sociale cohesie kan initiëren in buurten. Best tof!
Zoals bij elk festival vergissen sommige sprekers zich en proberen ze een product te verkopen aan het publiek. Dat zijn momenten dat mijn innerlijke dialoog plots ook door anderen te horen is 😅.
Helaas kon ik niet alles bijwonen, maar de sprekers die ik heb gezien leken ook met teleurstelling terug te kijken: “Hoe kunnen we dingen ongedaan maken? Hoe kunnen we het internet maken zoals ‘het bedoeld is’.”
Is de route naar ‘beter’, omkeren en de weg terug? Dat weet ik niet. Anders dan voor vermaak hou ik niet echt van het romantiseren van vergane ambities en het verschuiven van verantwoordelijkheid van al onze ellende op ‘patriarchische keizerrijken’ zoals Meta, Google, X, Microsoft en misschien zelfs onze eigen overheid.
Serieuze kost en toch heeft het festival me optimistisch gestemd. De diverse en toffe perspectieven van mijn mede deelnemers leken een stuk optimistischer en empathischer dan sommige sprekers de wereld afschilderde.